انرژی فسیلی چیست؟

انرژی فسیلی به مجموعه‌ای از سوخت‌هایی گفته می‌شود که از مواد آلی فراوان و قدیمی تولید شده‌اند، مانند نفت، گاز طبیعی، زغال سنگ و سوخت هسته‌ای. این سوخت‌ها برای تولید انرژی در صنایع، حمل و نقل، گرمایش ساختمان‌ها و بسیاری از کاربردهای دیگر استفاده می‌شوند. با این حال، استفاده از انرژی فسیلی ممکن است منجر به آلودگی هوا، گرم شدن جهان و تغییرات اقلیمی شود.

تاریخچه استخراج و استفاده از سوخت‌های فسیلی به قدمتی بیش از ۲۰۰ سال برمی‌گردد. در اواخر قرن هجدهم، زغال سنگ برای تولید بخار برای استفاده در ماشین‌های بخار و کارخانه‌ها به کار گرفته شد. در قرن نوزدهم، کشف نفت به عنوان یک منبع انرژی جدید، به افزایش استفاده از سوخت‌های فسیلی منجر شد. در دومین نیروگاه برق‌زایی جهان که در سال ۱۸۸۲ در نیویورک افتتاح شد، از زغال سنگ برای تولید برق استفاده شد. در دوره جنگ جهانی دوم، برای تامین نیاز‌های نظامی به نفت احتیاج بود و استخراج و استفاده از این منبع انرژی به اوج خود رسید. امروزه، سوخت‌های فسیلی همچنان یکی از منابع اصلی تولید برق و انرژی در جهان هستند. با این حال، مشکلات زیست محیطی، از جمله تغییرات اقلیمی، به دلیل گازهای آلاینده تولید شده از سوخت‌های فسیلی، باعث شده است که به دنبال منابع انرژی جایگزین برای جایگزینی سوخت‌های فسیلی بگردیم. انرژی فسیلی در بخش‌هایی از جوامع اولیه انسانی استفاده می‌شد که در آن زمان از سوخت چوب و دیگر منابع طبیعی برای گرمایش، پخت و پز و روشنایی استفاده می‌کردند. اما به شکل صنعتی انرژی فسیلی نخستین بار در قرن 18 میلادی با کارخانجات قطعه‌سازی غذا، معدن و نساجی که از سوخت زغال سنگ استفاده می‌کردند، مورد استفاده قرار گرفت. پس از این، انرژی فسیلی با گسترش صنعت و تکنولوژی به عنوان منبع اصلی انرژی برای حفظ تولید و رشد اقتصادی شناخته شد. استفاده از سوخت‌های فسیلی به خصوص زغال سنگ، نفت و گاز طبیعی در دهه‌های 1950 تا 1970 باعث شد که صنعت و تمدن انسانی به سرعت پیشرفت کنند. البته، این استفاده از منابع فسیلی باعث آلودگی محیط زیست و تغییرات آب و هوایی شده است. استفاده از انرژی فسیلی مانند نفت، گاز طبیعی و ذغال سنگ باعث تولید دی‌اکسید کربن و دیگر گازهای گلخانه‌ای می‌شود که بر اثر تجمع در جو زمین، منجر به گرم شدن زمین و تغییرات اقلیمی شده است. این تغییرات اقلیمی باعث شده که بحران‌های محیط زیستی نظیر خشکسالی، سیلاب، گرمای شدید، آلودگی هوا، افزایش سطح دریا و از بین رفتن حشرات و حیواناتی که به همراه آنها زندگی می‌کنند، ایجاد شود. علاوه بر این، استفاده از انرژی فسیلی به دلیل محدودیت منابع آنها، باعث افزایش قیمت و خطر تأمین نبودن انرژی در آینده می‌شود. به همین دلیل، بهتر است از منابع انرژی پاک و قابل تجدید مانند انرژی خورشیدی، بادی، آبی و گرمای زمین استفاده کنیم.

استفاده از سوخت‌های فسیلی نظیر نفت، گاز طبیعی و ذغال سنگ باعث تولید دی‌اکسید کربن، متان، نیتروژن اکسید و دیگر گازهای گلخانه‌ای می‌شود که تأثیرات بسیاری روی آب و هوا دارد.

از جمله تأثیرات استفاده از سوخت‌های فسیلی بر آب و هوا می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• 1- افزایش گرم شدن زمین: گازهای گلخانه‌ای منجر به افزایش دمای زمین و تغییرات اقلیمی شده که عواقب بسیاری برای انسان‌ها و حیات وحش دارد.

• 2- خشکسالی و کمبود آب: تغییرات اقلیمی باعث خشکسالی در بسیاری از مناطق جهان می‌شود که در نتیجه آن، تولید محصولات کمرنگ شده و نیاز به آب افزایش پیدا می‌کند.

• 3- سیلاب و طغیان رودها: تغییرات اقلیمی باعث تظاهرات فراوانی از بارش شدید و سیلاب در بسیاری مناطق شده است.

• 4- آلودگی هوا: سوخت‌های فسیلی باعث آلودگی هوا و تولید ذرات جامد و گازهای سمی می‌شوند که به افزایش بیماری‌های تنفسی و بیماری‌های قلبی عروقی منجر می‌شوند.

• 5- افزایش سطح دریا: تغییرات اقلیمی باعث ذوب یخچال‌ها و افزایش سطح دریا می‌شود که منجر به زیر نگه داشتن مناطق ساحلی و تهدید بوم‌شناسی آنها می‌شود.

به همین دلیل، تلاش برای کاهش استفاده از سوخت‌های فسیلی و گذار به انرژی‌های پاک و قابل تجدید مهم است. به عنوان جایگزین برای انرژی فسیلی، می‌توان از منابع انرژی تجدیدپذیر مانند آفتاب، باد، آب، گیاهان و حتی گرما و انرژی درون زمین استفاده کرد. به عنوان مثال، در انرژی خورشیدی، فناوری هایی مانند پنل های خورشیدی برای جذب انرژی خورشید و تولید برق استفاده می شود، در انرژی باد، توربین‌های بادی برای تولید انرژی الکتریکی به کار می‌روند، و در انرژی هسته‌ای، از انرژی ذرات هسته‌ای برای تولید برق استفاده می‌شود. این نوع منابع انرژی برای محیط زیست سالم‌تر و پایدارتر هستند و برای کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای و دیگر آلاینده‌ها نیز مفید هستند.